مطالعه ی آناتومی و مورفومتری رشد تکاملی قلب جنین گوسفند

گوسفند حیوانی است که به عنوان مدل تجربی در پژوهش های مختلف دامپزشکی مورد استفاده قرار می گیرد. علی رغم این که قلب به عنوان یکی از حساس ترین اعضای بدن همواره در پژوهش های علوم پایه ی پزشکی مطرح بوده است، اما در خصوص جنین شناسی و رشد تکاملی ماکروسکوپی قلب گوسفند گزارشی در دسترس نبود. لذا مطالعه ی حاضر با هدف بررسی آناتومی و مورفومتری قلب گوسفند در دوره ی جنینی انجام گرفت. در این پژوهش تعداد 41 رأس جنین گوسفند از کشتارگاه جمع آوری شده و در محلول ثبوتی فرمالین 10 درصد تثبیت شد. تمامی جنین ها بر اساس طول فرق سر – دنبالچه (crl) به سه گروه تقسیم شدند. گروه اول شامل crl 15 و کمتر از 15 سانتی متر، گروه دوم شاملcrl بیشتر از 15 و کمتر از 30 سانتی متر وگروه سوم شامل crl 30 و بالای 30 سانتی متر بود. crl جنین ها از 6 الی 40 سانتی متر بود و در نتیجه سن تخمینی جنین ها از 48 روز تا 120 روز تعیین شد. علاوه بر این وزن و جنس آن ها نیز تعیین گردید. سپس قفسه ی سینه تمام جنین ها از سمت چپ باز شد، قلب از حفره ی پریکارد خارج گردید و ابعاد مورفومتری و خصوصیات مورفولوژی در سه گروه جنین ها مورد مطالعه قرار گرفت. ابعاد مورفومتری جنین ها شامل: وزن قلب، قطر بزرگ قلب، قطر کوچک قلب، محیط قلب، طول لبه ی قدامی، طول لبه ی خلفی، طول بطن راست، طول بطن چپ، ضخامت دیواره ی بطن راست، ضخامت دیواره ی بطن چپ و ضخامت دیواره ی بین بطنی اندازه گیری شد. نتایج نشان داد که روند افزایش وزن جنین ها و پارامتر های فوق تابع افزایش سن جنین ها بود. بررسی نمودار های روند افزایش این پارامتر ها در دوران جنینی، صعود آشکاری را از روز 99 به بعد نشان داد. از نظر مورفولوژی، قلب جنین ها دارای رأس نوک تیز، دهلیز راست و چپ، بطن راست و چپ و شیار کرونری بود. مطالعه ی سطح داخلی بطن ها حضور طناب هایی کوچک را نشان داد. این طناب ها هیچ گونه اتصالی را بین عضلات پاپیلاری و لت های دریچه ای برقرار نمی نمودند و در حقیقت نوار های معتدل کننده ی کوچک بودند. بر اساس نتایج حاصل مشخص شد که هم زمان با رشد تکاملی عمومی بدن و افزایش وزن و طول جنین گوسفند، قلب نیز در تمام ابعاد، رشد تکاملی فزاینده ای را نشان می دهد.